Kontrbas

Kontrbas, ‘kontrbas violone’ denilen bir Rönesans çalgısı tarafından türetilmiştir.16. ve 18. yy’a kadar değişim süreci geçirmiştir.18. yy ‘ın ikinci yarısında bugünkü şeklini almıştır.

Yaylı ailesinin en büyük ve en kalın sesli en tok sese sahip olan çalgısıdır. Çok büyütülmüş keman görünümündedir. Boyu 1.80 m. Eni 60 cm. olan çalgı ayakta yada yüksek bir taburede oturarak çalınır. Görüntü olarak diğerlerine göre omuzları daha düşük, akort burguları mekaniktir.

Kontrbas 4 ve 5 telli olarak ikiye ayrılır. 4 telli olanını solo sanatçıları, 5 telli olanını ise orkestra sanatçıları kullanır. Diğer yaylılardan ayıran bir diğer özelliği ise diğer yaylıların akortları tam 5li olarak yapılırken, kontrbasın akordu tam dörtlü olarak yapılır. (Mi - La - Re - Sol)

Kalın sesli bir çalgı olmasından dolayı donuk bir sese sahiptir. Ancak buna rağmen ayrı bir havası vardır. Girdiği her esere büyük bir derinlik, zenginlik katar. Bu yüzden de orkestraların olmazsa olmaz çalgısıdır. Özellikle jazz ve blues müziğinde sanatçılar pizzicato tekniğiyle (teli parmakla çekmek) kontrbastan çok renkli tınılar elde eder.

Onu diğer yaylılardan ayıran özelliklerinden biri 2 çeşit yay modeli bulunmasıdır bunlar; Alman ve Fransız olarak ayrılır. Alman modelinde yay yan taraftan kavrayarak tutulurken, Fransız modelinde yay yukarıdan tutulur.

Kontrbas aktarımlı yani transpoze bir çalgıdır. Yani diyapazona göre bir oktav aşağıdan duyulur. Notaları dördüncü çizgi fa anahtarı ile okunur. İnce seslerde ise gene sol anahtarı kullanılır.

Yaylı çalgılardaki her tür rengi kontrbaslada sağlanabilir. Kontrbasın telleri kalın ve uzun olduğundan dolayı pizzicato tekniği yaygın bir biçimde kullanılır. Orkestra içindeki görevi ise armonideki en bas sesleri vermektir. Genellikle viyolonselin partilerini bir oktav aşağıdan verir.

Kontrbas için en önemli, eserleri G. Bottesini yazmıştır. (Si minör ve fa diyez minör konçerto) diğer yazılan önemli eserleri A. Dubenski 8 kontrbas için Füg, P. Hindemith kontrbas ve piyano için ‘sonata 1949’, E. Varece ‘octendre’, J.B. Vanhal kontrbas konçertosu’dur .


Duygu Deniz Uşaklıgil
Rekor Sanat - Keman Öğretmeni