Makamsal Ezgi Tekrarı Soruları

Müzik yeteneğinizin belirlenmesinde en çok çalışılması gereken soru ezgi tekrarı çalışmalarıdır demiştik. Bu soru çeşidini iki farklı kulvarda incelemeliyiz.

1.Tonal ezgi tekrarı

2. Makamsal ezgi tekrarı

Yani size sınavda iki tane ezgi tekrarı sorusu sorulacak tonal ve makamsal ezgi olarak ancak birbirinden yapısal olarak büyük farklılıkları olacak. Ne gibi farklılıklar? Tonal ve makamsal kelimeleri ile işe başlayalım anlamaya çalışalım.

İngilizce bir kelime olan "tonal"; sıfat olarak kullanıldığında; "ses perdesine ait, ses tonuna ait" anlamına gelmektedir. Müziksel kullanımda eksen (temel) sesine uygun, tona uygun anlamında kullanılmaktadır. Makamsal ise aslında aynı anlamdadır; bu kelime de makama uygun, temel sese uygun, ilgili ses perdesine ait olan anlamındadır, tek bir farkla Türk müziği eserleri içinde makam kelimesi tercih edilirken, evrensel müzik için ton kelimesi kullanılır. Yani bir şarkının tonu ya da makamı demek kelime anlamı ile aynı yolu göstermektedir. Ancak hiçbir batı müzisyeni bir Mozart şarkısı için makamı şudur demez. Ya da bir Türk sanat müziği eseri için kimse bu şarkının tonu şudur diye kullanmaz. Neyse bu işin terimsel kısmı, bu yazı için bu konuyu irdelemeye gerek yok, geçelim.

Sizin anlamınız ve bilmeniz gereken önemli nokta tonal ezgi sorulduğunda batı (evrensel sanat müziği) ezgileri, makamsal ezgi sorulursa da Türk müziği ezgilerinin sorulacağını hatırlamalıyız. Aklımızdan bu tarz ezgileri hatırlamalı, zihnimizde canlandırmalıyız.

Soru tiplerinin biraz daha derinine inelim:

Tonal Ezgi Tekrarı:

Genellikle ikişerli ölçülerden oluşur (2/4, 3/4, 4/4 ölçü sayılarında) ya da bazen üçerli ölçülerde (6/8, 9/8)

Dört ile sekiz ölçü uzunluğundadır (Yaklaşık 8 ile 24 nota majör ya da minör tonda çoğunlukla armonik gamdır)

Tonik akor ile başlar çoğunlukla tonik sesi ile biter, bazen de yarım karar etkisi ile de bitebilir.

İçeriğinde çoğunlukla tonik-subdoninant-dominant-tonik akorları geçişi olur. (I-IV-V-I)

Ezginin içeriğinde altere (ton dışı, yabancı) sesler de içerebilir.

Makamsal Ezgi Tekrarı:

Genellikle karma (aksak) ölçülerden oluşur (5/8, 7/8, 9/8 ölçü sayılarında) ya da bazen tonal ezgi içeriğinde kullanılan ikişerli ölçüler de kullanılabilir.

Dört ile sekiz ölçü uzunluğundadır (Yaklaşık 8 ile 24 nota arasında).

Ezgiler makamsaldır. (Rast, Kürdi, Hicaz makamı gibi)

Ezgi sorusu bir şarkı ya da türküden alıntı olabilir.

Bu tarz minik ipuçları umarım işinizi kolaylaştırmıştır. Çalışarak, birçok soruyu deneyerek başkaca yöntemler de keşfedebilirsiniz. Uzun soluklu bir çalışma ve istek ile başaramayacağınız hiçbir sınav yoktur.


Pelin Aşkın Kumova
Rekor Sanat - Piyano ve İşitme Öğretmeni