Nota Okumakta Zorlanıyorum
Çalgısında başarılı olmak isteyen her öğrenci nota okumanın kendisine kolaylık sağlayacağını bilir. Çalıştığı eserin notasını rahatlıkla deşifre edebilmesi, ona parça içerisinde hız kazandırır.
Deşifre, müzik eğitimi alan her bireyin geliştirmesi gereken bir beceridir. Mesleki müzik eğitimi veren kurumlarda deşifre eğitimi müziksel işitme okuma yazma derslerinin vazgeçilmez bir boyutudur. Bu derste kazanılan deşifre alışkanlığı ses ve çalgı eğitimi derslerine aktarılır.“Deşifre, öğrenciye daha geniş bir repertuar oluşturma; eserleri daha yakından tanıma; teknik, stil ve yorum geliştirme gibi zengin olanaklar sunar. Öğrencinin öğrenmeye ilgisi artar ve yeni parçaları deşifre etmekten çekinmez. Böylece öğrenci bir eseri deşifre ederken güç gelen bölümleri ezber yoluyla değil kendi başına çözümleyerek öğrenebilir. Bu ise öğrencinin çalgısını sevmesine ve daha çabuk ilerlemesine katkıda bulunur, böylece dersler daha zevkli hale gelir. Her şeyden önemlisi, öğrencilerin bir başkasının ya da bir çalgının yardımı olmaksızın müziği kendi kendilerine öğrenebilmeleri, bağımsız birer müzisyen haline gelmeleri ve yaşam boyu zevkle müzik yapabilmeleri için temel bir kaynak oluşturur” (Çimen, 2001, s. 446).
Şan dersleri ve nota eğitimi hakkında detaylı bilgi sayfamızdan alabilirsiniz...
Peki rahat bir şekilde notaları okuyabilmek için öğrenci nasıl adımlar izlemelidir? Bireyin bir öğretmen ile çalıştığını varsayarsak, eğiticisinin ona rehber olacağını ve bir metot/kitaptan yola çıkacağını tahmin edebiliriz. İzlenilen metot aracılığı ile notaların yerleri, süre değerleri ve oktav özellikleri gibi nitelikler öğrenciye adım adım anlatılacaktır. Bu konular öğrencinin evdeki bireysel çalgı çalışmaları ile pekişecektir. Ev ve özel ders çalışmalarının nota okuma rahatlığına erişme yönünde yeterli gelmediği durumlarda önerilecek birkaç kaynağı sizlerle paylaşmak isterim.
- Gezek, Diğdem – Elvan (2009). Notaları Öğreniyorum. İnkılap Kitabevi.
- Fontaine, Fernand. – Yaman, Övünç. Ritm ve Zaman Duygusunun Temelleri.
- Tabakoğlu, Vicdan. Bona ve Müzik Teorisi Notları.
- Senfoni Müzik Evi. Bona, Temel Müzik Teorisi.
- İldan, Haydar. Bona, Nota Okuma ve Öğrenme Metodu. Bemol Müzik Yayınları.
- Yavuzoğlu, Nail (2010). Uygulamalı Müzik Teorisi 1. İnkılap Kitabevi.
Bu gibi yayınlar nota öğrenme sürecinize katkıda bulunacak ve ev çalışmalarınıza yardımcı olacaktır.
Ama bilinmesi gereken altın kural, kolaylıkla nota okumak istiyorsak, eser çalışırken asla dizek üstüne ya da altına nota isimlerini yazmamak gerektiğidir. Çünkü yazılan her nota ismi, şarkı çalmayı kolaylaştırıyor gibi gözükse de beynin mantıksal çıkarım yapmasını engelliyor olacaktır. İlk birkaç alıştırmada üstüne isim yazmadan nota okumakta zorlanılsa da daha sonra göz, notaları algılamaya alışacaktır.
Bazı çalgı gruplarında başlangıç nota okuma öğrenimi için farklı yaklaşımlar geliştirilebilir. Örneğin piyano, arp gibi iki anahtarı aynı anda kullanan çalgı gruplarında önceliği sol anahtarını öğrenerek başlanabilir. Böylelikle notaların dizek üzerinde çıkış-iniş dizilimi tek anahtar aracılığı ile öğrenilmiş olur. Ardından ikinci anahtar olan bas (fa) anahtarına bu bilgiler daha kolay aktarılabilir.
Yazı içerisinde kaynak kitap olarak önerilen metot isimlerinde ağırlıklı olarak BONA kelimesinin geçtiğini fark etmişsinizdir. Bona, kolay nota okumak için kullanılan en temel yöntemdir. Birey, notaların önce bonasını çalışarak parçanın tartımını ve nota isimlerini pekiştirmiş olur. Bona yaparken dikkat edilmesi gereken nokta, parçanın ölçü sayısına uygun el ile birim vuruş vurmaktır. 4/4'lük bir ölçü sayısında birim vuruş dörtlük notadır. Yani elimizi bir aşağı bir yukarı hareket ettirdiğimiz süre kadarki kısım bir dörtlük nota (1 vuruş) uzunluğuna eşit demektir.
Birim vuruşu, parçanın bonasını yaparken durmaksızın elimizle göstermeliyiz. Böylelikle nota sürelerinin uzunluğunu sürekli hesaplayarak okumuş oluruz. Diğer ölçü sayılarına yönelik bona okuma biçimleri kaynak kitaplarda gösterilmektedir.
Bona çalışmaları, nota okuma hızını arttırarak nota okumamızı kolaylaştıracaktır. Bu fazladan egzersizleri, çalgı çalışma sürenize eklediğinizde olumlu gelişmeler kaydedebilirsiniz. Yenilgiye kapılmadan ısrarla çalışmalarınızı devam ettirmelisiniz. Azminiz sayesinde bir süre sonra başarıya ulaşacaksınız.
Pelin Aşkın Kumova
Rekor Sanat Öğretmeni