Senfoni Orkestralarının Kısa Tarihçesi

Senfoni orkestralarının kuruluşu yüzyıllar boyu sürmüştür. Temelleri opera ve kilise müzik gruplarının üzerine kurulan bu topluluklar 15 – 17. yüzyıllarda küçük ve ayrışık öğelerden oluşur. 18. yy’ın ortalarından sonra daha çok senfoni ve enstrümantel konser türlerinin gelişimi bestecilerin de çok sesli müzikten ayrılmasına, rengarenk tını çeşitliliği ve orkestral sesleri daha belirgin ifade etme arzusuna yol açar. Orkestranın gelişimi ağırlıklı olarak iki hat üzerinde devam eder. Bir yandan genel yapısı yeni çalgılarla zenginleşirken diğer yandan orkestranın iç imkanlarının gelişmesiyle ses renkleri daha net, eserlerin müzikal dokusu daha açık bir şekilde ifade edilir.

Orkestrada çalınan eserlerin ruhunu yansıtan şeflik sanatının kökenleri de eski zamanlardan beri izlenmektedir. Antik ve orta çağda koro ya da müzik toplulukları yönetimi sıkça eller ve parmakların hareketleri ile gerçekleştirilirdi. 15. yüzyılda polifoni müziğinde artan karmaşıklık ve orkestral çalgıdaki gelişim, daha doğru ve net bir ritmin yürütülmesi için “Battuta” ile yönetmeyi ortaya çıkarır. Senfonik müziğin gelişmesi, müziğin daha etkili icrası için yöneten kişinin genel topluluktan ayrılarak tüm dikkatini şefliğe vermesi gerekmektedir. Öncesinde başkemancı, bir yandan çalıp bir yandan yönetirken, sonrasında başkemancının yerini şef, yönetimde kullanılan başkemancının yayının yerini de şef batonu alır.


Minanur Balcan
Rekor Sanat - Şan Öğretmeni