Ses Eğitim Türleri 1

Ses eğitimi; bireylere konuşma ve/veya şarkı söylemede seslerini doğru, etkili ve güzel kullanabilmeleri için gereken davranışların kazandırıldığı ve içinde konuşma, şarkı söyleme, koro ve şan eğitimi gibi alt ses eğitimi basamaklarını barındıran, disiplinler arası bir özel alan eğitimidir. Tanımda kullanılan 'doğru'; anatomik ve fizyolojik yapıya, dil ve müzik özelliklerine, gerçeğe ve kurallara uygunluğu, 'güzel'; söyleme biçimindeki uyum ve ölçülebilir davranışlardaki dengeyi, 'etkili' kavramı ise; başkaları üzerinde bıraktığı duygusal izi nitelendirmektedir. (Töreyin,1998)

Ses eğitimi, müzik eğitimi kapsamında düşünüleceği gibi, konuşma bozukluklarına yönelik olarak konuşma patologları (foniatrist) tarafından uygula¬nan tedavinin de ses eğitimi kapsamında olduğu söylenebilir. Ancak, bu makalede müzik eğitimi kapsamındaki ses eğitimi ve türleri ele alınmıştır.

Ses eğitiminin bütün türleri için verilen soluk, ses ve dille ilgili davranışlar temelde aynıdır. Ancak, konuşma eğitimi, şarkı söyleme eğitimi, şan eğitimi ve koro eğitiminin, uygulandığı kurumların amaç ve düzeylerine göre hedef davranışları da değişebilir.


1.Şarkı Söyleme Eğitimi

Ses eğitimi genel kapsamında bulunan, şarkı öğretimini de içine alan ve bireylere ses eğitiminin gereklerine uygun olarak, doğru, etkili ve güzel şarkı söylemeyle ilgili davranışların kazandırıldığı, özellikle genel ve özengen (amatör) müzik eğitimi verilen kurumlarda uygulanan bir ses eğitimi türüdür.

Şarkı söyleme eğitimi, şarkı öğretimindeki tartım (ritm), ezgi, dil ve müziksel işitme çalışmalarının yanında, sesini doğru, güzel ve etkili kullanma davranışlarını kazandırmayı amaçladığı için, özellikle ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında verilir.

Ses eğitiminin güzel şarkı söyleme amacı, şarkı söyleme eğitimini oluşturmaktadır. Doğru, etkili ve güzel şarkı söyleme eylemi, bir bakıma ses eğitiminin ürünüdür. Şarkı söyleme eğitimi temelde, ses, soluk ve dil unsurlarının doğru, etkili ve güzel kullanılmasına yöneliktir ve söz konusu unsurlarla ve müzikle ilgili olan doğru davranışları kazandırmayı amaçlayarak, şan eğitimine temel oluşturur.


2.Şan Eğitimi

Ses eğitiminin içinde, şarkı söyleme eğitimine dayanan, özellikle meslekî müzik eğitimi kapsamında ve şarkı söyleme eğitimiyle kazandırılmış olan temel davranışların üzerinde oluşturulan, ileri teknikle ve artistik düzeyde şarkı söyleyebilmek için sese güç ve dayanıklılık kazandırmayı amaçlayan, disiplinler arası, mesleksel bir ses eğitimidir. Şan eğitiminde, özellikle şan eğitimi için bestelenmiş eserlerin, sanatsal boyutta ve teknik üstünlükle söylenmesine ilişkin davranışlar kazandırılması hedeflenirken, şarkı söyleme eğitiminde, her tür ve düzeydeki şarkıları, doğru, etkili ve güzel söylemeye yönelik olarak, sesle ve müzikle ilgili davranışlar kazandırılması amaçlanmaktadır.

Şarkı söyleme eğitimiyle, şan eğitimi arasındaki fark, ses eğitimi kapsamında bulunan bu iki tür ses eğitiminin amaç ve düzeyinin değişik olmasından kaynaklanmaktadır. Bu iki tür eğitim, temelde ortak olan birtakım davranışları amaçlar. Bunlar; soluğun doğru alınıp kullanılması, sesin doğru yerde oluşturulması (anatomik yapıya uygunluk), dilin doğru bir şekilde kullanılması ve müziğin doğru olarak söylenmesidir. Ancak, uygulandığı kurumun özel hedefleri doğrultusunda, seçilen şarkının tür ve düzeyine göre verilecek davranışlar ve buna bağlı olarak yöntemler de değişiklik gösterir. İşte bu aşamada şarkı söyleme eğitimi ve şan eğitimi uygulamaları ayrılırlar.


Zeynep Fuçucuoğlu
Rekor Sanat - Şan Öğretmeni